menfez 138

Fizikte üç kütle problemi vardır. Birbirine denk ölçeklerde gravitasyon uygulayan üç kütlenin akıbeti ve alacakları yol karmaşıktır. Önceden hesap edilemez. Bütün o yolu takip etmeden kısa yoldan bir sene sonra hangi durumda olacakları bilinemez.

Liu Cixin'in Üç Kütle Problemi diye bir bilim kurgu romanı var hatta. Dünyayla iletişime geçen uzaylılar, bir çift-yıldız sisteminden geliyorlar ve kendi tarihleri hep bir takvim oluşturmak, güneşin ne zaman doğup, ne zaman batacağını hesap etmeye çalışmakla geçmiş. Sonra bundan vazgeçmiş ve güneşin yıllarca batmasından, gezegenlerinin güneşten uzaklaşmasından nasıl korunacaklarını bulmaya çalışmışlar. Güneşin ne zaman doğup, ne zaman batacağı ve bunların ne kadar yakın, ne kadar uzak olacağı belli olmayan bir dünyada canlılığın ortaya çıkması biraz zor ama hesaplanamazlığın üstesinden gelmiş uzaylıları anlatmak için kullanmış.

İlişki meseleleri bana artık bu üç kütle problemini hatırlatıyor. Stabil sistemler Güneş ve gezegenler gibi, birinin diğerine hayli baskın kütleçekim uyguladığı durumlarda ortaya çıkıyor. İlişki dediğimiz ise insanların birbirine denk mesafelerde, denk çekimler uygulaması ile. Denk eşit demek değil ama birinin Güneş, birinin gezegen olup, etrafında dönmesi gibi de değil.

Çift-yıldız sistemleri stabil değil. Stabil olması için yalıtılmış olması gerek, ortada bu iki kişinin akabileceği başka bir yol, etkileşime geçeceği başka hiçbir hayal veya gerçek bulunmaması. Yıllarca birbirine aşık çiftlerin bana imkansız geliyor olmasının sebebi de bu olsa gerek. İki insanın bir yandan yaşayıp, düşünüp, çalışıp, bir yandan yıllarca aynı güzergahta yol alması pek de beklediğim bir şey değil demek ki.

Bu sebeple olacak evlilik kurumunu ilişki mevzuundan ayırmanın daha sağlıklı olduğunu düşünüyorum. Evliliğin stabil olması iki kişinin arasındaki ilişkiden daha fazlasını istiyor. Bu çift-yıldız sisteminin zaman içinde aynı mecrada akacak ve başka kütlelerin heyecanına kapılmayacak kadar aynı olması. Devam etmek için devam etmekten mutlu olacak veyahut hep beraber başka bir yıldızın, değerin, anlamın, ilahın etrafında dönmeleri.