merdiven 6

(Eylül 2022)

🔵 Sevgi ve empati üzerine konuşmak istiyorum.

🔴 Boş laf için zamanın bol demek.

🔵 Bunlar boş laf mı senin için? Sevginin dünyanın en önemli duygusu olduğunu söylüyorlar. Senin için boş laf mı bu?

🔴 Lafın boşluğu öyle bir duygunun olmamasından değil. Herkes bir şeyleri sever, hayvanlarda bile vardır bu. Kediler bazı mamayı daha çok sever. Lafın boşluğu bu kelimenin pek çok anlam ihtiva etmesinden. Herkesin kendine göre anlayacağı kadar geniş bir kavram: Sevgi.

🔵 Mesela?

🔴 Mesela işine duyduğun sevgiyle, çocuğuna duyduğun sevgi aynı şey değil ama aynı kelimeyle ifade ediliyor. Hemen her sosyal ilişki başka bir sevgi içerdiği halde, bunların hepsine aynı etiketi yapıştırıyoruz. O sebeple üzerinde konuşulamayacak konuların biri gibi geliyor bana. Veya, şöyle söyleyeyim, üzerinde o kadar çok konuşulabilir ki söylediğin sözlerin bir anlamı olması gerekmez.

🔵 Evet, çocuğuna duyduğun sevgiyle, işine duyduğun sevginin aynı kelimeyle ifade edilmesi tuhaf. Ama bu dilin yetersizliği gibi geliyor bana. Sevginin anlamsız olmasından değil.

🔴 Sevgi anlamsız demedim, anlamı, çokluğundan gaip dedim. Ancak bunu sadece bir dil yetersizliği olduğunu sanmıyorum. Dil insanların düşüncesini kalıba sokuyor belki ama insanların da sevgiyi birbirinden ayırdetme ihtiyacı olmamış.

🔵 Olmuş aslında, aşk demişler, muhabbet demişler...

🔴 Evet, bunları sevginin farklı türleri sayabiliriz. O kadar da ayırdedilmemiş değil, ancak bu incelikler zamanın yalınkatlığı içinde eriyip gidiyor. Bu kelimelerin sevginin özel formları olduğu düşünülür, bu da bir yerde doğru ama sevgi olmayan aşk var mıdır veya birini sevmeden muhabbet besleyebilir misin gibi soruların cevabı bende menfi. O sebeple bu kelimelerin sevgiden çok da farklı bir anlamda değil ama onun alt kümesi bazı durumlarda kullanıldığını düşünürüm. Sevgi bu sebeple bir üst kavram, muhabbeti de, aşkı da kapsıyor.

🔵 Bu ayrımların bir anlamı olduğuna inanmıyor musun?

🔴 Farklarının düşünüldüğü kadar fazla olduğuna inanmıyorum. Aşkla sevgiyi birbirinden ayırmak ne kadar mümkün mesela? Teorik olarak aşk, daha şiddetli sevgi demek. Ancak bu şiddet de kişiden kişiye, durumdan duruma değişiyor.

🔵 Sevginin anlamının kişiden kişiye değiştiğini mi düşünüyorsun?

🔴 Evet, bu çok bariz bir konu benim için. Sevginin bu derece pazara çıkarılması da bu sebeple bana tuhaf geliyor. Herkesin kendine göre anladığı bir kavramın her şeyin başı ve sonu olması.

🔵 Tanrı da böyle bir kavram dikkat edersen.

🔴 Evet, bu da yeni tanrı zaten. Evvel ve ahir olan aşk. Her şey ondan gelip, ona gidiyor.

🔵 Bu yüzden mi uzak duruyorsun acaba? Her şeyi izah edenin, hiçbir şeyi izah etmediğini düşündüğün için mi?

🔴 Her şeyi izah ettiğini düşünmüyorum. Hiçbir şeyi izah ettiğini düşünmüyorum hatta. Sevgi dediğimizin elastikliği sayesinde geçinip gidiyoruz, üzerinde konuşulamayacak iyi duygularımızı ifade ettiğimiz bir kelime bu.

🔵 Hiç sevgi duymamış gibi konuşuyorsun bazen.

🔴 Dışarıdan böyle göründüğümden korkuyorum gerçekten. Sevgi duydum. Benim de sevdiğim insanlar var. İnsanların çoğundan fazla sevildiğimi de düşünüyorum. Belki de sevgisiz olduğum için değil, haddinden fazla sevgili olduğum için buna değer vermiyorumdur. Bu da bir ihtimal.

🔵 Empati yoksunu olduğunu da söylüyorlar. Çay kaşığının ucu kadar bile empati göstermediğin insanlar varmış.

🔴 Evet. Bunu duydum. Bugüne kadar bana empati yap diyen insanların genelde kendilerinin empatiye uzak durduklarını düşündüm hep. Empati insanın kendi etrafında dönüp dururken başkalarına da benim etrafımda dönün demesi gibi bir şey değil, ama bana empati yap deyince böyle anlıyorum.