Profesör Vera her gün işe gitmeden önce yaptığı gibi kedisi Cimcoz’a akşama ne çeşit mama istediğini miyavlayarak sordu. Dünyada hayvanlarla konuşabilen az sayıda kişiden biri olduğu için kedisiyle de sohbet edebiliyordu. Hayvanların ne dediğini anlamak için cihazlar geliştirmiş ve çeşitli kedi ve köpek dillerini öğrenmişti. Kedilerin ve köpeklerin insanlar gibi her ülkede farklı diller konuştuğunu ilk keşfeden oydu. Cimcoz akşama tavuklu mama istediğini söyledi. Vera da ona kendine iyi bakmasını ve evdeki balıklara yem vermesini söyleyerek çıktı.

Neye dikkat ediyorsan osun. Dikkat ettiğin sen. Aklın karışıyorsa bir aklın yok. Akıl karışmaz. Akıl nettir. Bana biri 19. yüzyıl pozitivisti dedi. Akla gereğinden fazla önem verdiğim için. Bu doğru ama aklın sınırları olduğunu da kabul ediyorum. Bu sınırların ancak ilahi bir ilham veya inayetle açılabileceğine inanıyorum. Bu beni pozitivistten başka bir şey yapar. Aşkla ilgili konuşmak için fazla netsin. İnsanlarla aranın bozuk olması da bundan. Tabiatın puslu olduğu halde net olmaya çalıştığın ve buna değer verdiğin için insanlarla aran bozuluyor.

Yapay Zekayı dünyayı işgal etmeyecek bir seviyede tutmak mümkün mü diye sormuşum bir notta. Bu bana arzunun programlanmasının nasıl mümkün olduğunu düşündürdü. Ortada bir gelişme, büyüme, kendini kopyalama arzusu olmadan zeka müstakilen bir tehlike olabilir mi? İnsanın dünyaya zararlı tarafı zekasından değil, arzularından kaynaklanıyor. Bitmeyen, dindirilmeyen açlığından. Bu arzu olmasa zekamız bizi hiçbir canlı için tehlikeli yapmaz ama zekamız bu arzu olmadan bizi ayakta da tutmaz. Bir geyiği nasıl avlayacağımızı bilmek, o geyiği avlama arzusu taşımıyorsak bizi doyurmaz.

Bir iki hafta önce buradaki yazıların imla ve ifade hatalarını görmekten yıldığım için düzeltmekte yardımcı olacak kimse olup olmadığını sordum. Sağolsunlar, dört arkadaş haftada bir iki yazı okuyup düzeltmeleri gönderebileceklerini söyledi. Haftada iki-üç gün buradaki yazılardan rastgele seçilmiş birini alıp, elekten geçirmek isteyen olursa emin.resah@gmail.com adresinden veya aşağıdaki formu doldurarak iletişim kurabilir. Yazıları düzeltmeden, sadece okumak da mümkün. Bir eposta aboneliği gibi de kullanılabilir yani. Yakında bir de yeni yazıları epostayla al seçeneği ekleyeceğim.

İnsan tutarlı bir hayvandır demiş adam. Tutarlılık zihnimizin olayları, nesneleri ve günleri ayrı ayrı ele alacak kadar güçlü olmamasından kaynaklanıyor. Bir ben var ve bu sebeple bir ben var. Kendimizle çelişmemek için kendimizi olduğumuz gibi görmek yerine, istediğimiz gibi görmeye çalışıyoruz. Müslümansan şöyle yapman gerekir, yarım müslüman olmaz. Tutarlılık, kendinle tutarlılık, fikirlerinle tutarlılık bir yerden sonra yük. Yazıda Çinlilerin Amerikalıların beynini nasıl yavaş yavaş yıkadığını anlatıyor. Benlik büyük bir bina gibiyse, hepsini birden değiştirmeye çalışmıyorlar.

1 (Zînef) güneşin doğmaya tereddüt ettiği dakikalarda yıldırıcı alarmın sesiyle uyandı. Rüyasında tam da bu saati yirmi Sestere satan esmer adamın cama yapışmış bir salyangozu bile uyandırabilir demesini görüyordu. Horoz sesinin elli tonu isimli bu alarm araya girdiğinde tüm rüyalarını terkedip adamı görmeye başlıyordu. O zamandan beri hep vaktinde uyanmıştı ama hayattan aldığı keyif yarı yarıya azalmıştı. (Zînef) alarma uzandı. Alarm saati elin yaklaştığını görünce kenara kaçtı. Sadece beş dakika dedi, beni beş dakika sonra tekrar uyandırır mısın?

Yazarların birbirini tekrar etmesinden ben de bıktım. Bir yandan da bu kadar yazarı kaldıracak kadar problem yok, onun için herkes birbirini tekrar ediyor diyorum. Problemler ya çözümlüdür ve basitçe çözülür veya çözümsüzdür ama çözüyormuş gibi yapılması gerekir. İlk çeşit problemler üzerinde çalışanlar az çünkü çözümlü problemler genelde sıkıcıdır ve probleme nazaran çok şey bilmek gerekir. (Mesela matematik.) İkinci çeşit problemler ise ekmeğini yazıp çizerek kazanmak için daha elverişli. Hem aynı problem üzerine hayatınız boyunca üfürerek karnınızı doyurabilirsiniz.

Kayıp korkusu yaşamaya değecek ne var? Zenginlik değer mi mesela? İnsanların seni sevmesi? Takdir? Mevki? İtibar? Neyi kaybetmekten korkmaya değer? Hepsi için değer diyecekler var. Zengin olayım da, sonra kaybetmekten korkayım. İnsanlar beni sevsin, meşhur olayım da, sonra kaybetmekten korkayım. Güç sahibi olayım da kaybetmekten korkayım. Hiçbir şeyden korkmaya değmez diyecek kadar genç değilim. İnsanın hayatını korkuları şekillendiriyor ve bunların çoğu kayıp korkusu. Korku şansın bedeli. Şanslı insanlar sahip olduklarını kaybetmekten korkuyor.

Kocakarı imanına sahip olabilir misin? Kendime sorduğum bir soru bu. Cevabı da belli herhalde. Neden olamam? deyince, kendi devrimin insanıyım da ondan diye kısa bir cevabı var. Kocakarılar gibi safiyane iman etmek için, görgünün, bilginin, yaşadığın hayatın da bir kocakarı görgüsü, bilgisi, hayatı olması lazım. Bir yandan kocakarı gibi yaşamazken, dünyanın bilmemneresinde ne olmuş, bugün kim hangi robotu üretmiş, kim kime hangi lafı etmiş… diye sabahtan akşama göz yuvarlarken, bir yandan da kocakarı imanına sahip olamazsın.

Sınavlar çalıştığım yerden gelmiyor. Tamtamlar uykumu bölüyor. Ciddiye almayı bırakmalıyım artık bunları. Kaçacak yer arıyorum. Ayın ışığından başkası yok. Bir makine var: Buna devlet veya toplum veya dünya diyorsun. İnsan alıyor, insan üretiyor, insan yok ediyor bu makine. Giriyor, çıkıyor, dolaşıyor ortalıkta ve başka bir şeylere dönüşüyor. Basit insanlar. Sistemi, oyunu, amacı, nereden gelip nereye gittiğini bilen insanlar. Bildiğini sanan insanlar. Biz. Oyunu anladığını düşünmek de oyuna dahil. Yoksa güzel oynayamazsın.