Anlamlandırma faaliyeti diyordun? Evet. İnsanın bütün kültürel fiillerinin felsefelerin, dinlerin amacı bu. İnsanın anlamlandırma faaliyeti tüm hayata bakışını şekillendiriyor. Dinler dedin, onları da mı? Onları da. Aslında belki dinlere mücessem hale gelmiş anlamlandırma faaliyeti bile demek mümkün. İnsanın doğrudan bütün bunların anlamı nedir? diye gezim gezim dolaşmasına mani olacak bir gelenek bütünü bu. Kimisi bu anlamı Allah’ın indirdiği kitapta, kimisi Tanrı’nın bizzat çarmıha gerilmesinde kimisi de zevke olan bağlılığı aşmakta buluyor.

Are all lies equal? Once you see that the language is not capable to carry the weight of the truth, it’s meaningless to depend on the language for more than daily activities. The higher kind of communication is usually becomes a tribal dance: We tell the stories that our tribe wants to hear with the words we have devised for this very purpose. Also known as social science. However all lies are not equal.

Şurada Hanlon’un usturasını anlatırken bir Alman generalinin adamlarını akıllı, gayretli, aptal ve tembel olarak ayırdığını okudum. I divide my officers into four groups. There are clever, diligent, stupid, and lazy officers. Usually two characteristics are combined. Some are clever and diligent – their place is the General Staff. The next lot are stupid and lazy – they make up 90 percent of every army and are suited to routine duties.

yakarışlarımı duy isterdim. duydun mu? hiç sanmıyorum. benimkileri değil, çocuklarınkini duysan da olurdu. onları duydun mu? bunu da sanmıyorum. insanlardan iyi insanlar üretemiyorsan, onları ehlileştiremiyorsan neden varsın sevgili tanrım? beni bildiğinden mi yoksa yakarışlarımı kabul etmiyorsun? benim iki sözü birbirini tutmaz, sabah ak, akşam kara, öğleden sonra kırmızı, ne istediğinden habersiz biri olduğumu mu ima ediyorsun? sabit olmayı da senden öğrenecek değil miyim? beni neden yalnız bırakıyorsun? sevdiğimi bilirsin.

İnançlarınızın doğruluğunu göstermek durumunda hissediyorsanız, inançlarınız işe yaramıyor demektir. Göz kendini görüyorsa katarakt vardır. İnanç da bariz gerçek olmaktan çıkıp sadece inanç olmaya yol aldığında artık asıl fonksiyonunu kaybetmiştir. Ama ben buna inanıyorum. İnsan zihninin bir inanma kapasitesi var. Sınırlı sayıda inanç taşıyabilir, bunların tutarlılıklarını sınırlı çapta kontrol edebilir. Her duyduğuna inanan insanın tutarlılık gibi bir meselesi olmadığını kabul ederiz, hiçbir şeye inanmayan insanlarınsa temel inançlarına yobazca sarıldıklarını. Modern insan hayatını kompartmanlara ayırmakta ustalaşmış.

esir tutmayacaksın. esir seni tutmayacak. kimin kimin esiri olduğunu bilmediğin düzenlere girmeyeceksin. köle olmak istemiyorsan efendiliği bir kenara bırakacaksın. yenilmişlik duygusu. hayatın gelip seni bulacağı yer bu. hepimiz bir şekilde, bir yerlerde, en sonunda, hiç hesapta yokken veya görüne görüne yeniliyoruz. kavgaya girdiysen yenilmeden nasıl kurtulabilirsin? doğruluklardan şikayet etmede neyim. bildiğimizi söylesek doğru olduğunu ve insanların buna gülmeyeceğini söylüyor. benim insanları eğlendirmek gibi bir vazifem yok diyorum.

Yakalanmamak peşinde değiliz. Dünyayı bildiğimiz kadar onu da bilsek yeter. Kelimelerin ardından koşmak gereksiz. Yorgunsun ve nefesini tutamıyorsun. Uyumalısın. Yedi kollu bir bebek. Arapmış. Çingenelerin elinde bulmuşlar. Yakalanmaktan korkmasaydı nasıl davranırdı? Ebedi yaşayacağına inanmıyor. Ebediyete inançsız insanlar beni yoruyor. Birkaç sene için varlığın acısına dayanılır mı? Sonsuz değilse varlık ve bilinç neden var? Hepsi bir tuzak mı yoksa? Zeminde bir yarık. Dünyadan aya üç roket indiğinde, ay harekete geçip dünyayı terkedecekmiş.

Bubonik vebanın kovaladığı insanlar. Doğrulmaya çalışan yedi kanatlı kız. Yas bağlarına sımsıkı sarılmış, hayretle zeminin üzerinde geziyor. Yarlığasın seni bildiğin tanrılar. Yakardığım zamanların her kelimesinde seni anıyorum. Bildiğim tüm kelimelerin anlamlarından azat et. Senin ismin dışında hiçbir isim kalmasın dilimde. Uzun zamandan sonra seni görmek, seninle dertleşmek. Nereden baksan yetmiş yıl olmuş. Kendimi bıraktığım gibi hatırlamıyorum hiç. Araya girenlerin hatırası hala dipdiri. Buradaysa her şey aynı sanki. Bildiğim tüm ayırdedişleri bırakıp gelmişim.

Yaşam kasesinde bir böcek, çeperinden koşuyor derin nefesler. Küçülsem de hem aklım, hem ciğerim yetişse. Aradığım tanrının sesini duyduğum köşe. Çok konuşanların cehennemi burası. Kaygılarımızı burada biriktirip seyrediyoruz. Seni sevmenin binbir yolunu arıyorum çünkü hiçbiri bana kendimi emin hissettirmiyor.